Προβλήματα με γραμματοσειρές και ελληνικά (πρόβλημα με μ και π)

Τι πρόβλημα υπάρχει στο παρακάτω στιγμιότυπο;

Πρόκειται για πρόβλημα στην επιλογή των γραμματοσειρών που θα απεικονίσουν τους χαρακτήρες ενός κειμένου.

Αυτό που συμβαίνει στο παραπάνω παράδειγμα, είναι ότι ο συγκεκριμένος δικτυακός τόπος καθορίζει και παρέχει μια συγκεκριμένη γραμματοσειρά για την εμφάνιση του κειμένου, ωστόσο η γραμματοσειρά δεν υποστηρίζει το πλήρες σετ χαρακτήρων που χρειάζονται τα ελληνικά. Έτσι, τα όποια ελληνικά που βλέπουμε παραπάνω, είναι από γραμματοσειρές του υπολογιστή μας. Όμως η γραμματοσειρά που υποδεικνύει ο δικτυακός τόπος τυχαίνει να εμπεριέχει χαρακτήρες που αντιστοιχούν στα ελληνικά «Δ»,  «μ» και «π», οπότε και τα εμφανίζει. Τα υπόλοιπα γράμματα είναι από τη γραμματοσειρά του υπολογιστή μας. Και φαίνονται παράξενα γιατί το ίδιο κείμενο απεικονίζεται από δύο διαφορετικές γραμματοσειρές.

Ποια γραμματοσειρά χρησιμοποιεί ο δικτυακός τόπος; Είναι η Lora, όπως φαίνεται στο δικτυακό τόπο.

Πού θα βρούμε τη γραμματοσειρά Lora; Είναι γραμματοσειρά με κάποιο κόστος; Μάλλον όχι, διότι οι δικτυακοί τόποι που ενσωματώνουν γραμματοσειρές, επιλέγουν γραμματοσειρές που είναι ελεύθερες και δεν έχουν κάποιο κόστος. Και τέτοιες γραμματοσειρές βρίσκουν στο https://fonts.google.com. Ας ρίξουμε μια ματιά. Υπάρχουν 900 οικογένειες γραμματοσειρών, οπότε υπάρχει πολύ υλικό!

Αναζητώντας για Lora, βρίσκουμε τη γραμματοσειρά στο fonts.google.com:

Πράγματι έχει η γραμματοσειρά Lora τους ελληνικούς χαρακτήρες για μ, π και Δ; Πως μπορούμε να δούμε την κάλυψη σε χαρακτήρες από μια γραμματοσειρά; Μπορούμε να την εγκαταστήσουμε στο Ubuntu μας και μετά να δούμε από την εφαρμογή Πίνακας χαρακτήρων. Ή να εγκαταστήσουμε την εφαρμογή fontreport και να την τρέξουμε για τη γραμματοσειρά Lora. Ας εγκαταστήσουμε την εφαρμογή fontreport στο Ubuntu μας σε έναν περιέκτη (container) LXD!

Εγκαθιστώντας το fontreport σε έναν περιέκτη LXD

Δημιουργούμε τον περιέκτη LXD και επιλέγουμε το όνομα fontreport.

$ lxc launch ubuntu:18.04 fontreport
Creating fontreport
Starting fontreport

Μπαίνουμε μέσα στον περιέκτη ως χρήστης ubuntu.

$ lxc exec fontreport -- sudo --user ubuntu --login
To run a command as administrator (user "root"), use "sudo ".
See "man sudo_root" for details.
ubuntu@fontreport:~

Ακολουθούμε τις οδηγίες εγκατάστασης του fontreport.

ubuntu@fontreport:~$ sudo apt-get update
...
ubuntu@fontreport:~$ sudo apt-get install -y python-setuptools texlive-xetex texlive-latex-recommended
...

Κλωνοποιούμε το αποθετήριο του fontreport και εγκαθιστούμε το fontreport.

ubuntu@fontreport:~$ git clone https://github.com/googlei18n/fontreport.git
Cloning into 'fontreport'…
remote: Enumerating objects: 259, done.
remote: Total 259 (delta 0), reused 0 (delta 0), pack-reused 259
Receiving objects: 100% (259/259), 250.31 KiB | 598.00 KiB/s, done.
Resolving deltas: 100% (122/122), done.
ubuntu@fontreport:~$ cd fontreport/
ubuntu@fontreport:~/fontreport$ sudo python setup.py install

Κάνουμε τη λήψη της γραμματοσειράς και εξάγουμε τα αρχεία .ttf από το ZIP.

ubuntu@fontreport:~/fontreport$ cd
ubuntu@fontreport:~$ wget https://fonts.google.com/download?family=Lora -O Lora.zip
ubuntu@fontreport:~$ unzip Lora.zip 
Archive:  Lora.zip
  inflating: OFL.txt                 
  inflating: Lora-Regular.ttf        
  inflating: Lora-Italic.ttf         
  inflating: Lora-Bold.ttf           
  inflating: Lora-BoldItalic.ttf     
ubuntu@fontreport:~$ 

Και τώρα είναι η ώρα να τρέξουμε το fontreport στη γραμματοσειρά Lora!

ubuntu@fontreport:~$ fontreport Lora-Regular.ttf
SUMMARY
  Unicode characters: 761
              Glyphs: 838
     Ligature glyphs: 0
         Mark glyphs: 46
    Component glyphs: 0
...
UNICODE COVERAGE
...
U+0335 [̵] uni0335                        COMBINING SHORT STROKE OVERLAY
U+0336 [̶] uni0336                        COMBINING LONG STROKE OVERLAY
U+0393 [Γ] Gamma                          GREEK CAPITAL LETTER GAMMA
U+0394 [Δ] uni0394                        GREEK CAPITAL LETTER DELTA
U+03A0 [Π] Pi                             GREEK CAPITAL LETTER PI
U+03A9 [Ω] uni03A9                        GREEK CAPITAL LETTER OMEGA
U+03BC [μ] uni03BC                        GREEK SMALL LETTER MU
U+03C0 [π] pi                             GREEK SMALL LETTER PI
U+0400 [Ѐ] uni0400                        CYRILLIC CAPITAL LETTER IE WITH GRAVE
U+0401 [Ё] uni0401                        CYRILLIC CAPITAL LETTER IO
...

Οπότε εδώ βλέπουμε ότι η γραμματοσειρά Lora δεν υποστηρίζει ελληνικά, και έχει μερική κάλυψη κάποιων χαρακτήρων. Είναι οι χαρακτήρες Γ, Δ, Π, Ω, μ και π. Αυτοί οι χαρακτήρες έχουν μπει στη γραμματοσειρά διότι έχουν κάποια γενική χρήση. Για παράδειγμα, το «π» είναι για το 3,141592. Το μ είναι για το micro (για παράδειγμα «κάρτα μSD»). Οι περισσότερες γραμματοσειρές που δεν υποστηρίζουν ελληνικά, τυχαίνει να έχουν κάποιους χαρακτήρες. Οπότε, αν επιλέγει κανείς στο διαδίκτυο να δείχνει ελληνικό κείμενο με μια τέτοια ακατάλληλη γραμματοσειρά, τότε το κείμενο θα φανεί με την όποια ελληνική γραμματοσειρά του συστήματός μας, και κάποιοι χαρακτήρες όπως μ και π θα φανούν κάπως παράξενοι (διότι θα προέρχονται από την ακατάλληλη γραμματοσειρά).

Ποιες γραμματοσειρές υποστηρίζουν ελληνικά;

Πάμε πάλι στο fonts.google.com και φιλτράρουμε τις γραμματοσειρές ανάλογα με την υποστήριξη ελληνικών. Κλικ στην αναζήτηση, και απλά στη λίστα Languages θα επιλέξουμε το Greek. (Για υποστήριξη πολυτονικού, θα επιλέγαμε να «Greek Extended»).

Πόσες γραμματοσειρές από τις 900 υποστηρίζουν ελληνικά; Είναι 39 γραμματοσειρές. Βλέπουμε ότι και μια από αυτές είναι και η Ubuntu (προεγκατεστημένη στο Ubuntu).

Αυτή είναι η λίστα των γραμματοσειρών του fonts.google.com που υποστηρίζουν ελληνικά.

1. Roboto, από Christian Robertson
2. Roboto Condensed, από Christian Robertson
3. Roboto Slab, από Christian Robertson
4. Roboto Mono, από Christian Robertson
5. Open Sans, από Steve Matteson
6. Open Sans Condensed, από Steve Matteson
7. Source Sans Pro, από Paul D. Hunt
8. Ubuntu, από Dalton Maag
9. Ubuntu Condensed, από Dalton Maag
10. Ubuntu Mono, από Dalton Maag
11. Noto Sans, από Google
12. Noto Serif, από Google
13. Arimo, από Steve Matteson
14. Fira Sans, από Carrois Apostrophe
15. Fira Sans Condensed, από Carrois Apostrophe
16. Fira Sans Extra Condensed, από Carrois Apostrophe
17. Fira Mono, από Carrois Apostrophe
18. Advent Pro, από Andreas Kalpakidis
19. Alegreya, από Huerta Tipográfica
20. Alegreya Sans, από Juan Pablo del Peral
21. Alegreya Sans SC, από Juan Pablo del Peral
22. Alegreya SC, από Huerta Tipográfica
23. Anonymous Pro, από Mark Simonson
24. Cardo, από David Perry
25. Caudex, από Nidud
26. Comfortaa, από Johan Aakerlund και Cyreal
27. Cousine, από Steve Matteson
28. Didact Gothic, από Daniel Johnson και Cyreal
29. EB Garamond, από Georg Duffner και Octavio Pardo
30. GFS Didot, από Greek Font Society
31. GFS Neohellenic, από Greek Font Society
32. Jura, από Daniel Johnson και Cyreal
33. M PLUS 1p, από Coji Morishita και M+ Fonts Project
34. M PLUS Rounded 1c, από Coji Morishita και M+ Fonts Project
35. Nova Mono, από Wojciech Kalinowski
36. Play, από Jonas Hecksher
37. Press Start 2P, από CodeMan38
38. Tinos, από Steve Matteson
39. Vollkorn, από Friedrich Althausen

Επίλογος

Όταν χρησιμοποιούμε κάποια διαδικτυακή υπηρεσία συγγραφής ή σχεδίασης που επιτρέπει να επιλέξουμε γραμματοσειρές, και χρειάζεται να γράψουμε στα ελληνικά, τότε πρέπει να επιλέξουμε μια γραμματοσειρά που πραγματικά υποστηρίζει ελληνικά.

Στο διαδίκτυο ο προσεκτικός παρατηρητής μπορεί να εντοπίσει κάποιες εικόνες με ελληνικά που κάποιοι από τους χαρακτήρες όπως το μ και το π δεν ταιριάζουν με τα υπόλοιπα γράμματα. Είναι ένα απλό ζήτημα που μπορούμε εύκολα να το αντιμετωπίσουμε, επιλέγοντας τη σωστή γραμματοσειρά.

Simos Xenitellis